Chỉ bằng niềm đam mê nghiên cứu, người “kỹ sư chân đất” Trịnh Đình Năng đã sáng chế ra những máy móc gây sửng sốt cho các nhà khoa học trong và ngoài nước: Lò xử lý rác thải y tế, máy chiết xuất curcumin từ củ nghệ… Mới đây nhất, ông lại khiến giới khoa học thêm ngưỡng mộ khi công bố sản xuất thành công chất siêu dẫn nano carbon C70 từ… vỏ trấu.
Hưởng lương 3.000USD vì hết tiền… nghiên cứu
Điều đặc biệt ở con người này là ngoài thời gian dành cho việc nghiên cứu, ông luôn di chuyển không ngừng. Ít ra, để gặp được ông, chúng tôi đã bị bỏ lỡ gần một chục cuộc hẹn, từ ngôi nhà riêng và xưởng cơ khí của ông trên TP Bắc Kạn đến chi nhánh công ty ở Hà Nội. Khác với hình dung của chúng tôi về một vị Giám đốc sang trọng, đạo mạo, ông Trịnh Đình Năng (SN 1957, xã Nông Thượng, TP Bắc Kạn) trước mặt vẫn chân chất như một người nông dân giản dị. Nhưng khi nói về khoa học, đôi mắt người đàn ông gần 60 tuổi này sáng lên với vẻ đầy hào hứng.
Ông Năng kể: “Ngày trước, gia đình tôi vốn nghèo lắm, nên tôi chỉ được học hết lớp 6 là đã xin nghỉ học để ở nhà lo phụ giúp mẹ vì bố đi làm xa. Một thời gian sau, khi việc nhà tạm ổn định thì tôi xin đi làm công nhân ở trong Nhà máy gang thép Thái Nguyên. Được một thời gian thì tôi lại bỏ nghề. Với niềm đam mê và sở thích tự máy mò nghiên cứu, tôi đã chế tạo ra máy ép biên dùng để sửa xe máy. Đây là công trình sáng chế đầu tiên mà tôi “đưa ra thị trường” với giá bán chỉ bằng một nửa so các thiết bị khác. Nhờ vậy, chỉ vài ba năm tôi đã có một số vốn kha khá”.
Để thuận tiện trong việc nghiên cứu, ông tự mở một phòng thí nghiệm, tự sắm sửa đồ đạc trang thiết bị hiện đại và thuê thêm 3 người nữa hỗ trợ. Thời gian này ông tập trung chủ yếu vào việc tách quặng kim loại lấy vàng, bạc theo một công nghệ mới. Đây cũng là quãng thời gian khó khăn nhất đối với ông kể từ khi bắt tay vào nghiên cứu, chế tạo máy móc. Khi đưa vào vận hành lò tách vàng được hơn một năm thì vốn liếng trong tay khánh kiệt. Việc nghiên cứu đành phải gác lại.
Nhưng trong cái rủi có cái may, từ thất bại của việc nghiên cứu công nghệ tách vàng, người “kĩ sư nông dân” Trịnh Đình Năng trở nên nổi tiếng, được nhiều nhà khoa học và nhà sản xuất trong nước và quốc tế chú ý đến. Ông được một công ty chế tạo máy của Hàn Quốc mời về Hà Nội làm chuyên gia kỹ thuật với rất nhiều ưu đãi. Ông được họ thuê nhà cho ở, cung cấp ô tô đi lại và hưởng lương mỗi tháng từ 2.000 – 3.000 USD. Và từ khoản lương cao ngất này là điều kiện thuận lợi để ông Năng tiếp tục nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu khoa học của mình.
Những sáng chế chấn động
Năm 2012, ông Trịnh Đình Năng đã khiến giới khoa học trong nước ngạc nhiên với việc công bố sáng chế độc quyền: “Lò đốt rác thải y tế nguy hại”. Đây là sản phẩm được đánh giá là đạt chất lượng xử lý môi trường cao nhất và đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học- Công nghệ cấp bằng sáng chế.
“Công nghệ mới của lò là đốt liên hoàn, phụt lửa vào vật đốt chứ không như các lò khác là phụt dầu vào. Tại trung tâm lò đốt, nhiệt độ có thể lên tới 1.800 độ C. Thời gian đốt cũng rất nhanh. Tuổi thọ của lò đốt có độ bền cao và không có sự cố kỹ thuật hay tắc đường dẫn dầu”, ông Năng cho biết thêm.
Khi sản phẩm này được đưa ra để thử nghiệm, nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước đã phải thán phục vì ý tưởng sáng tạo của ông. Và ngay lập tức đã có nhiều đơn đặt hàng để mua lại sáng chế của ông với giá cao. Một công ty chế tạo máy hàng đầu của Đức đã liên hệ để mua lại sáng chế của ông với giá hơn 10 tỉ đồng. Ông cũng đã nhận được một số đề nghị của phía các công ty từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc. Tuy nhiên ông đã từ chối họ mà chỉ đồng ý hợp tác cùng sản xuất. Lý do ông đưa ra là việc nghiên cứu này không vì lợi nhuận mà mục đích của ông vì cộng đồng người Việt Nam.
Là một nhà khoa học, ông Năng luôn trăn trở với người dân quê ông, khi thu hoạch hàng tấn củ nghệ nhưng đầu ra sản phẩm lại rất kém. Vì thế, ông Năng lại bắt tay vào nghiên cứu công nghệ chiết xuất nano curcumin, hay còn gọi là Tinh nghệ nano.
Theo ông Trịnh Đình Năng, trong gần 4 tháng, ông phải miệt mài ngày đêm mới nghiên cứu xong công nghệ chiết xuất curcumin và thiết kế toàn bộ dây chuyền máy sản xuất đồng bộ công nghệ cao với “đầu vào” là củ nghệ vàng, “đầu ra” là curcumin nano tinh khiết. Đây là curcumin tổng hợp tinh khiết nhất bởi hàm lượng đạt đến mức cao nhất 95-98% và có khả năng hòa tan hoàn toàn trong nước. Và để giữ độc quyền sáng chế, hiện nay ông Năng vẫn chưa muốn công bố hết công nghệ này.
Sản xuất chất siêu dẫn từ… vỏ trấu
Là một trong những sáng chế mà ông tiết lộ lần đầu với chúng tôi. Theo ông Năng, trải qua khoảng 6 năm nghiên cứu (2009 – 2015) với gần 3.000 lần thí nghiệm, ông đã sản xuất thành công chất siêu dẫn nano carbon C70. “Đây sẽ là nguồn nguyên liệu cơ bản trong tương lai dùng để thay thế silicon – chất đang được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp chế tạo máy, đóng tàu và các ngành khoa học cơ bản”, ông Năng tiết lộ.
Chất siêu dẫn này được vị “kĩ sư chân đất” Trịnh Đình Năng tạo ra từ vỏ trấu, một loại chất đốt khá gần gũi với bà con nông dân. Ông cho biết, trong vỏ trấu có hàm lượng cacrbon rất cao, chính đặc tính này đã khiến ông Năng nảy sinh ra ý tưởng táo bạo này. “Các nhà khoa học trên thế giới đã công nhận nano carbon C70 là chất siêu dẫn có thể thay thế hoàn toàn silicon trong tương lai. Tuy nhiên, chất này mới chỉ được sản xuất ra tại các phòng thí nghiệm với năng suất khoảng 100g/ chu trình. Với tính năng ưu việt và có thể được vận dụng vào nhiều lĩnh vực nên giá của loại nguyên liệu này rất đắt đỏ, ở mức 2.255 USD/10g tương đương 225.500 USD/1kg”.
Trong khi đó, theo ông Năng, nếu như được chú trọng đầu tư thì ông hoàn toàn có thể sản xuất ra nano carbon C70 với số lượng lớn với tỉ lệ 1 tấn trấu có thể cho ra 1,5 kg nano carbon C70 thành phẩm. Để minh chứng cho công dụng vượt trội của chất siêu dẫn này, ông Năng đưa ra ví dụ: Trong ngành điện lực, chất siêu dẫn nano carbon C70 sẽ là một công nghệ truyền tải điện năng tuyệt vời với điện trở bằng 0. Điều này góp phần giải quyết vấn đề tiêu hao điện trong quá trình truyền tải. Còn trong công nghiệp đóng tàu, sản xuất máy bay, xe cơ giới… nó sẽ làm giảm 1/3 khối lượng so với sử dụng các vật liệu hiện có. Tuy nhiên, nếu được sử dụng vào mục đích xấu thì chất siêu dẫn nano carbon C70 còn có thể là “quả bom kích nổ” với sức công phá rất lớn.
Theo tiết lộ của ông Năng, trong tương lai ông tiếp tục bắt tay vào nghiên cứu sản xuất ra chất siêu dẫn nano carbon C84 vẫn từ nguồn nguyên liệu chính là trấu. Bên cạnh đó ông còn cho biết có thể sẽ thử nghiệm thay thế bằng vỏ dừa, lõi ngô – những nguyên liệu rất phổ biến ở Việt Nam.
Theo đánh giá của Bộ Khoa học và Công nghệ, lò đốt do ông Trịnh Đình Năng sáng chế đạt quy chuẩn 30 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tiết kiệm trên 80% nhiên liệu đốt so với lò nhập ngoại. Nếu tính theo giá xăng dầu hiện tại, đốt bằng dầu diesel chỉ hết 4.000 đồng/kg rác thải và 1.500 đồng/kg khi đốt bằng dầu thải. Trong khi đó, các loại lò của Mỹ, Nhật Bản, Anh hiện nay phải chi phí từ 70.000-80.000 đồng/kg rác thải.
“Việc nghiên cứu và chiết xuất thành công nano curcumin tinh khiết sẽ mở ra cơ hội phát triển công nghệ sản xuất tại địa bàn trong nước, đặc biệt là ở Bắc Kạn. Với việc xây dựng nhà máy sản xuất nano curcumin, chúng tôi sẽ thu mua nghệ của người dân ở các huyện Pác Nặm, Ba Bể, Na Rì, Ngân Sơn, Chợ Mới, Chợ Đồn, sau đó sẽ quy hoạch vùng nguyên liệu để tạo thu nhập ổn định cho người dân vùng sâu, vùng xa, nâng cao đời sống cho người dân miền núi Đông Bắc và Tây Bắc”, ông Năng nhấn mạnh.
P.Bình – Q.Chiến/Báo Gia đình & Xã hội
